X Pawilon Cytadeli Warszawskiej to dziś jedno z najważniejszych muzeów martyrologicznych na ziemiach polskich. Na terenie twierdzy zbudowanej przez cara Mikołaja I w latach 1832-1834 po stłumieniu powstania listopadowego więziono wielu bohaterów narodowych. Swoje cele mieli tu m.in: Romuald Traugutt, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Gustaw Ehrenberg, ks. Piotr Ściegienny, Stefan Okrzeja. Cytadela obsadzona silnym garnizonem, wyposażona w kilkaset armat, wzmocniona w latach późniejszych systemem 5 fortów oraz przyczółkiem mostowym na Pradze, miała zwiększyć kontrolę władz rosyjskich nad buntowniczą Warszawą. W muzeum można oglądać dwie stałe wystawy: "Sybiracy" oraz „Więźniowie X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej”, pokazującą dokumenty więzienne, śledcze i sądowe, prasa i druki ulotne poszczególnych organizacji, fotografie czołowych więźniów, pozostałe po nich pamiątki osobiste i dzieła sztuki oraz cele imienne wielu więzionych tu wybitnych Polaków.
fot. Tomasz Gołąb/GN
więcej »