Cóż, mamy pewne niedobre „tradycje” nieuczciwości, takiej – powiedzmy- indywidualnej. Ot, hula sobie małolat - drobny złodziejaszek. A to czekoladę z „Biedronki” wyniesie pod bluzą, a to ukradnie rowerek postawiony przy piaskownicy, a to (uwaga, plażowicze!) niby to niechcący przewróci się na koc rozłożony na plaży, a podnosząc się, niepostrzeżenie „zwinie” telefon. By wreszcie nauczyć się porządnej pracy i uczciwego życia, małolat trafia na praktykę do warsztatu samochodowego. I tam zauważa, że można naciągać klientów na kwoty znacznie wyższe niż ta, którą oferuje paser za dziecięcy rowerek. I przy tym być szanowanym panem majstrem. No, Eldorado…

W miarę rozwoju i doganiania Zachodu strefa Eldorado się poszerza. Sympatyczna panienka proponuje starszej pani zakup sprzętu na raty z ubezpieczeniem kredytu.  Przydałoby się na wypadek śmierci, bo w razie czego po co dzieci mają spłacać? Po jakimś czasiestarsza pani przeciera oczy i okulary, rozszyfrowuje „maczek” na umowie, by dowiedzieć się, że ubezpieczyła się na wypadek śmierci, choroby i – jako emerytka- od takiego nieszczęścia, jakim jest utrata pracy. Jej koleżanka z kolei wzdycha, że wprawdzie było pół roku za darmo, ale teraz szkoda gadać…  W przyszłości na zakupy trzeba koniecznie wziąć kogoś młodszego, kogoś, kto się zna. Zawczasu przetrzeć okulary. Oczy mieć dookoła głowy jak w dżungli otaczającej mityczną złotą krainę. A sympatyczna panienka? Jeśli starszej pani wypadnie złotówka z portfela, uprzejmie schyli się i poda z uśmiechem. Tylko jako trybik w maszynie działa trochę inaczej.

Najgorzej jednak bywa, gdy oszustwa umożliwiają luki w systemie. Wtedy już jest Eldorado na całego. I nawet przecieranie okularów nie pomoże. Ani oczy dookoła głowy. Rzecznik praw konsumenta – może w niektórych przypadkach. Przyjrzyjmy się dla przykładu jednej sprawie.

Od dawien dawna istnieje w polskim prawie coś takiego jak ubezwłasnowolnienie. Wprowadzone po to, żeby dziadek nie przepisał swojego majątku gosposi, pozbawiając wnuczka cennych dóbr albożeby nie całkiem sprawny na umyśle kuzyn nie został przypadkiem dziedzicem rodzinnej fortuny. Dziś najczęściej ma zabezpieczać niepełnosprawnych umysłowo przed podjęciem niekorzystnych decyzji dotyczących zdrowia lub finansów, wykorzystaniem, zadłużeniem, pozbawieniem części renty socjalnej. Na dzień dobry pozbawia człowieka przede wszystkim podstawowych praw z prawem do założenia rodziny i pracy włącznie. A chroni – słabo albo i wcale. Nie ma żadnego centralnego rejestru tych osób, który pożyczkodawca musiałby sprawdzić pod rygorem nieważności umowy. Jak zauważył pewien bystry policjant (ach, ci policjanci!) wystarczyłby jakiś znaczek w dowodzie osobistym. No ale przecież nie stygmatyzujemy nikogo… I tak niepełnosprawny ubezwłasnowolniony podchodzi do okienka w towarzystwie nieuczciwego znajomego albo cwaniaka z bandy Hossa czy innego bossa,jakoś tam z trudem się podpisuje i zadłuża się. Jako ten słup cieszy się z otrzymanych kilku stówek, a zadłuża się na tysiące albo i dziesiątki tysięcy.

Wielkie nadzieje w opiekunach prawnych osób ubezwłasnowolnionych wzbudziła możliwość zastrzeżenia numeru PESEL. Przychodzi więc opiekun do urzędu, zastrzega… a po jakimś czasie przychodzi ubezwłasnowolniony (raczej nie sam, tylko  w towarzystwie) i cofa zastrzeżenie. „Centralny system nie odróżnia- tłumaczy pani w urzędzie.- Zwracaliśmy już na to uwagę.” Tak jakby utworzenie systemu, który by odróżniał przekraczało możliwości informatyków. Eldorado na całego…